दसैंको नयाँ नोट आजदेखि वितरण गरिने

काठमाडौं— नेपाल राष्ट्र बैंकले दसैंका लागि नयाँ नोटको वितरण मंगलबारबाट सुरु गर्ने भएको छ । राष्ट्र बैंकले जिल्लामा वितरण गर्न नयाँ नोट पठाइसकेको छ भने राजधानीमा भने सोमबारबाट वितरण गर्नेछ।

राष्ट्र बैंकले दसैंमा नयाँ नोटको अभाव हुन नदिन ३० अर्ब रुपैयाँको जोहो गरिसकेको छ । उसले नयाँसहित एकपटक प्रयोग भइसकेको सुकिला नोट पनि वितरण गर्ने छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई आकारअनुसार पाँच लाखदेखि १० करोड रुपैयाँसम्म नयाँ नोट उपलब्ध गराउने छ ।

'आवश्यकताअनुसार बैंकिङ कार्यालयमा काउन्टर थपेर नयाँ नोट वितरण गर्छौं,' राष्ट्र बैंकका प्रवक्ता भास्करमणि ज्ञवालीले सोमबार नागरिकसँग भने, 'नयाँ नोटका लागि पर्याप्त मौज्दात राखिएको छ ।' उनले जिल्लामा चाहिने आवश्यक नयाँ नोट पठाइसकेको जानकारी दिए ।

वाणिज्य बैंकहरुले १० करोडका दरले नयाँ नोट पाउने छन् भने विकास बैंक, फाइनान्स कम्पनीले योभन्दा कम । गत वर्ष बैंक, वित्तीय संस्थालाई दिइएको नोट सर्वसाधारणसम्म नपुग्दै बैंकका कर्मचारीका आफन्त र ग्राहकलाई साटेर सकिएको गुनासो थियो । गत वर्षको गुनासोलाई पनि सम्बोधन गर्ने गरी राष्ट्र बैंकले बैंक, वित्तीय संस्थाको आवश्यकता हेरेर नयाँ नोट दिने नीति लिएको हो ।

राष्ट्र बैंकका क्षेत्रीय कार्यालय र राजधानीको थापाथपी बैंकिङ कार्यालयबाट ग्राहकलाई मागेजति नयाँ नोट वितरण गरिने ज्ञवालीले जानकारी दिए । राष्ट्र बैंकले थपाथलीमा आधा दर्जनको हाराहारीमा सटही काउन्टरबाट नोट वितरण गर्ने छ ।

ग्राहकबाट बढी माग हुने ५, १०, २०, ५० र १०० का नोट बढी वितरण गरिने छ । यसमध्ये २० र ५० का नोटको माग बढी छ । राष्ट्र बैंकले ३० अर्ब रुपैयाँ बराबरका नोटमध्ये ६० प्रतिशतभन्दा बढी नयाँ हुने छन् । बाँकी नोट सुकिला र सफा छन् ।

राष्ट्र बैंकले पोहोर दसैंका लागि २५ अर्ब रुपैयाँ नयाँ नोट वितरण गरेको थियो । उसका अनुसार, अहिले बजारमा दुई खर्ब १७ अर्ब ७३ करोड ८६ लाख रुपैयाँ बराबरको नोट चलनचल्तीमा छ ।

गत वर्ष नयाँ वितरण गर्नुअघि बजारमा १ सय ८८ अर्ब रुपैयाँ बराबरका नोट चलनचल्तीमा थिए । राष्ट्र बैंकले काठमाडौं बैंकिङ कार्यालय, विराटनगर, जनकपुर, वीरगन्ज पोखरा, भैरहवा, धनगढी, नेपालगन्जबाट नोट सटही गर्ने जनाएको छ ।

चार वर्षअघि राष्ट्र बैंकले कम नोट निष्कासन गर्दा सर्वसाधारणले अभाव झेल्नु परेको थियो । त्यसयता पनि राष्ट्र बैंकबाट नोट ल्याएर वितरण गर्ने जिम्मा लिएका बैंक तथा वित्तीय संस्थाले सर्वसाधारणलाई मागेजति नयाँ नोट दिन सकेका थिएनन् । गत वर्ष बैंकहरुले ग्राहक र सर्वसाधारणमा फरक व्यवहार गरेको र राष्ट्र बैंकले प्रतिबद्धताअनुसार आवश्यक थप नोट बैंकहरुलाई नदिएकाले सर्वसाधारणले दुःख पाउनु परेको गुनासो आएको थियो ।

राष्ट्र बैंकले पर्वमा नोट प्रयोग गर्दा मैलो नबनाउन पनि सर्वसाधारणसँग अनुरोध गरेको छ । सुकिलो नोट प्रयोग गर्ने प्रवृत्ति विकास गरी राष्ट्रको खर्च बचाउन ज्ञवालीले आग्रह गरे । 'जति छिटो नोट मैलो बनाउँछौं, त्यति चाँडो नयाँ छाप्नुपर्ने हुन्छ,' उनले भने, 'यसले देशको खर्च बढाउँछ ।'

पर्वमा पानीले नोट नभिजाउने, रङ नलगाउने र नपट्याई जतन गर्न उनले अनुरोध गरे । नोट नपट्याएमात्र ८ महिना आयु बढ्ने अनुमान छ । नोटको बन्डलमा जथाभावी स्टिच लगाउने प्रवृत्ति नियन्त्रण गर्न राष्ट्र बैंकले यसअघि निर्देशन दिइसकेको छ । 'चाडपर्वपछि बैंकमा नोट फर्कंदा सफा भए देशलाई नै फाइदा हुनेछ,' ज्ञवालीले भने । हजार र पाँच सयको एक नोट छपाइमा दुई रुपैयाँभन्दा बढी खर्च हुन्छ ।

एमाले उम्मेदवार तीन तलाबाट खसेर गम्भीर

उदयपुर- आउँदो संविधान सभा चुनावमा नेकपा एमालेबाट उम्मेदवारमा सिफारिस लालसेर राई तीनतलाबाट खसेर गम्भीर घाइते भएका छन्। त्रियुगा नगरपालिका-२, गाइघाटका ६२ वर्षीय राई एमालेबाट समानुपातिकतर्फ २ नम्बर निर्वाचन क्षेत्रबाट सिफारिसमा परेका छन्। उनलाई स्थानीय अस्पतालमा प्रारम्भिक उपचारपछि विराटनगरस्थित नोबेल अस्पताल लगिएको र राजधानी लान हेलिकोप्टर मगाइएको पारिवारिक स्रोतले जनाउको छ। उनको अवस्था गम्भीर रहेको बताइएको छ।

त्रियुगा नगरपालिकाका पूर्व मेयरसमेत रहेका राई घर नजिकै रहेको रियाज पेट्रोल पम्पको निर्माणाधिन भवनको तेस्रो तलाबाट मङ्गलबार खसेर सिमेन्टेड भुईमा पछारिदा एउटा हात भाँचिनुका साथै दाँत पनि भाँचिएको प्रत्यर्शीलाई उद्धृत गर्दै प्रहरीले जनाएको छ। दिउँसो साढे ४ बजे आफ्नै घरमा सञ्चालित लालीगुराँस बोर्डिङबाट निस्केर भर्खरै थपिएको तेस्रो तला नियाल्ने क्रममा एक्कासी खसेर घाईते भएको घट्नास्थल पुगेर फर्केका प्रहरी निरीक्षक बाबुराम पोखरेलले बताए। 

पेट्रोल पम्प भएको निर्माणाधिन भवन राईको आफ्नै भान्जा पर्ने किशोर राईको हो। बन्दै गरेको भान्जाको घर निरीक्षाण गर्ने क्रममा उनले चलाएको चप्पल छत ढलान गरेको फलामे रडमा अल्भि्कएर लडेको अनुमान गरिएको उनका सहयोग पत्रकार कौशल चेमजोङले बताए। घट्नास्थलमा एउटा चप्पलको फित्ता चुँडिएको अवस्थामा फेला परेको आधारमा तारमा अल्झेर लडेको अनुमान गरिएको उनले बताए। 

गाईघाटस्थित लाली गुराँस स्कुलका सञ्चालक रहेका राई निजी तथा आवाशीय विद्यालय संघ (प्याब्सन) का पूर्वाञ्चल उपाध्यक्ष तथा त्रियुगा बहुमुखी क्याम्पस मोतिगडा व्यवस्थापन समितिका संस्थापक र हाल उपाध्यक्ष पनि हुन्।